بلاک چین زنجیره ای از بلاک‌ها و یا در اصل یک فناوری برای ثبت اطلاعات است که با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری امکان تغییر، هک و دستکاری داده‌ها را غیرممکن می‌سازد.
آیا رمزارزها قابل اطمینان هستند؟ آیا نمی توان مانند محتواهای دیجیتال مانند فیلم‌ها یا موسیقی رمزارزها را به مقدار دلخواه کپی کرد؟
این‌ها همه پرسش‌هایی هستند که با توجه به ذات دنیای دیجیتال و مجازی در خصوص رمزارزها با آنها روبرو هستیم. برای پاسخ به این پرسش‌ها بایستی به عملکرد هسته بنیادی این رمزارزها توجه کرد و روش کار آن را درک کرد.
تمامی رمزارز ها مانند بانک‌های معمولی و عادی باید حساب تمام مقادیر موجود توکن (نشانه یا علامت یا هر مفهوم باارزش دیگری که ارائه می‌کنند) و محل آنها را در جایی ثبت کنند.
این محل مانند دفتر کل عمومی بانک‌ها است که مقادیر ارز(توکن) موجود در هر حساب را ثبت میکند. به این دفترکل عمومی لجر Ledger گفته میشود. خب در این‌جا راه بانک ها و رمزارزها از هم جدا میشود.
بانک‌ها، صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به عنوان موسسات مالی متمرکز نگهدارنده حساب هستند و همه حساب‌ها در دفاتر این موسسات و نه جای دیگری ثبت و ضبط میشود.
البته هر شخص به میزانی که احساس میکند شخصا اقدام به نگهداری حساب‌های خود تحت دفاتر حسابداری میکند ولی در نهایت اسناد و حساب‌های مورد استناد حساب‌های موسساتی هستند که اطمینان از عملکرد آنها توسط مقامات رسمی و حسابداران بی طرف مورد تایید است.
اما رمزارز ها به عنوان عامل اصلی پدیدآورنده مفهوم اعتبار غیر متمرکز یا دی فای(DeFi – Decentralized Finance) نیاز به دفاتر و حساب‌های دیجیتالی دارند که قابل دستکاری و خرابکاری نباشد.
برای این منظور به جای یک دفتر مرکزی هر شخصی قادر خواهد بود که کل دفتر را در اختیار داشته باشد به این صورت چندین و چند دفتر (در مورد بیت کوین هزاران هزار) وجود خواهد داشت که همگی کپی یکسانی از حساب‌ها را در اختیار دارند.
به این صورت برای دستکاری در حساب‌ها همه دفاتر باید تغییر پیدا کنند.
هسته بنیادی اکثر رمزارزها (تقریبا تمامی آنها) تکنولوژی بلاک چین است. به همین دلیل به این دفاتر معمولا بلاک چین می گویند.
بلاک چین چگونه کار میکند؟
به صورت ساده و کلی بلاک چین از یک زنجیره از بلوک‌ها تشکیل شده که هر بلوک محتوای خاص خودش را دارد. این محتوا شامل نقل و انتقال رمزارزها بین حساب‌های مختلف و یک سری اطلاعات منحصر به فرد و یکتای دیگر است.
برای جلوگیری از دستکاری این بلوک‌ها و تقلب در آنها هر بلوکی از این زنجیره توسط یک الگوریتم رمزگذاری (در مورد بیت کوین 256 SHA ) رمزنگاری می‌شوند و یک کد یکتای منحصر به فرد یا Hash که یک رشته با طول یکسان از کاراکترهاست، برای آن بلوک تولید میشود قسمت مهم بلاک چین اینجاست.
قبل از رمزنگاری بلوک جدید کد یکتای بلوک قبلی باید در بلوک جدید قرار بگیرد. سپس این کد یکتای تولید شده توسط شبکه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
از آن‌جایی که تمام hash های بلوک‌های قبلی در بلوک جدید قرار دارند شبکه متشکل از تمام افرادی (استخرهای استخراج یا افراد مستقل) که بلاک چین را در اختیار دارند، در صورت مشاهده مغایرت، این بلوک و تراکنش‌های داخل آن را مردود اعلام میکند.
اما در صورت بی مشکل بودن این بلاک به تدریج تعدادی از این حسابدارها این بلوک را تایید می‌کنند. برای رسمی شدن و تایید دنیای واقعی، تراکنش‌های داخل بلوک معمولا حداقل نیاز به سه تا 8 تایید (بسته به نظر دریافت کننده تراکنش) دارند ولی به مرور بر تعداد تایید کنندگان بلوک افزوده میشود.
برای جلوگیری از تایید بی پایه و اساس بلوک‌ها برای دریافت کارمزد تایید بلوک، شبکه به یک سیستم امنیتی مجهز شده که باعث میشود تایید بی پایه و اساس بسیار هزینه بر و ضررده باشد.
این سیستم در رمزارزهای مختلف متفاوت است. برای مثال در بیت کوین این سیستم، اثبات انجام کار Proof of Work است.
اثبات انجام کار شامل حل یک مسئله پیچیده ریاضی است که حدود 10 دقیقه زمان می‌برد. با ارائه این اثبات به شبکه باقی شبکه می‌توانند صحت این اثبات را به راحتی و سریع کنترل کنند.
اما این حسابدارها چه نفعی از انجام این بررسی‌ها می‌برند؟ با انجام این تاییدها و انجام محاسبات ریاضی پیچیده و زمانبر این افراد می توانند توکن بعدی را استخراج کنند.
برای این استخراج جایزه ای تعلق می‌گیرد که به استخراج کننده داده میشود. این جایزه یا (Reward) بسته به رمزارز متفاوت است.
ولی در نهایت یک معامله برد-برد برای رمزارز شکل می‌گیرد. حسابدارها امنیت و تمامیت حساب‌ها را تامین می‌کنند و در ازای آن جایزه ای ارزشمند دریافت می‌کنند.
هر چه تعداد این حسابدارها در شبکه بیشتر باشد، رقابت برای حل مسائل و رسیدن به جایزه بیشتر و بیشتر میشود و در مقابل صحت و تمامیت شبکه افزایش میابد.
پس برای خرابکاری یا تقلب در این رمزارزها هزینه‌های بسیار هنگفتی باید انجام شود و به غیر از زمان و انرژی بسیار زیادی که باید مصرف شود به علت تعداد زیاد حسابدارها این شبکه‌ها تقریبا غیر قابل دستکاری هستند.
در حال حاضر این تکنولوژی به صورت عمده در رمزارزها استفاده میشود ولی به زودی شاهد حضور آن در زمینه‌های دیگه هم خواهیم بود.