نییر پروتکل یا به اختصار نییر(به انگلیسی: NEAR Protocol) یک پلتفرم متن باز است که تولید و گسترش برنامه های غیرمتمرکز را شتاب می‌بخشد.
ممکن است تعجب کنید از اینکه در رنیای رمزارزها همکاری بسیار بیشتر از رقابت است. از دلایل این موضوع جوان بودن و تازگی پدیده رمزارزهاست.
دلیل دیگر را می توان رابطه برد برد در همکاری دانست چرا که نفع همکاری در این صنعت از رقابت در آن بسیار بیشتر است.
همچنین باید توجه داشت اکثر پروژه های رمزارزی به صورت متن باز هستند به این علت که دیگران (جامعه رمزارزی و یا سرمایه گذاران) بتوانند به نحوه عملکرد این پروژه‌ها قبل از ورود نظارت کنند و از صحت ادعاهای تولید کنندگانشان اطمینان حاصل کنند.
پروتکل نییر در همین راستا ابزارهای تولید و ایجاد برنامه های غیر متمرکز (dAPP) جالبی را در پروژه خود گنجانده است. این ابزارها به توسعه دهندگان این برنامه ها اجازه می دهد با سرعت بیشتر و با ایرادات کمتری برنامه های خود را تولید کنند.
جالب است بدانید بنیانگذاران پروژه یک سری ویدیو با نام تخته سفید یا وایت بورد تولید و در یوتیوب منتشر کرده که در آن بنیانگذاران (یا نفرات مهم) پروژه های رمزارزی به تشریح نحوه عملکرد پروژه خودشان با جزییات بالا می‌پردازند.
بنیانگذاران
الکساندر اسکیدانوف (Alexander Skidanov) و ایلیا پولوسوخین (Illia Polosukhin) نام دو بنیانگذار اصلی این پروژه است. این دو در برنامه شتاب دهنده (کیک استارت) استارتاپی وای کامبینیتور (Y Combinator) در سال 2018 با هم آشنا می‌شوند.
هردوی این نفرات کارنامه خوبی در زمینه علوم کامپیوتر دارند. الکس قبل از شروع به کار روی نییر مهندس سابق نرم افزار در مایکروسافت بوده و سرپرست مهندسی در بخش MemSQL بوده است.
ایلیا نیز در دپارتمان معروف تحقیقات گوگل مشغول به فعالیت بوده جایی که وی روی تکنولوژی‌های زبانی که هم اکنون در گوگل ترنسلیت از آنها استفاده می شود کار می‌کرد.
این تیم دو نفره روز بعد از اعلام عمومی پروژه در جولای 2018 به نفر افزایش یافت. از آن زمان تا کنون این تیم به 50 نفر افزایش یافته که در بین آنها فینالیست و مدال آوران مسابقات برنامه نویسی دانشگاهی دیده می‌شود.
نکته جالب توجه در خصوص نییر جمع آوری 15 میلیون دلار سرمایه بدون اینکه هیچ کاری انجام داده باشند بود. جالبتر این که این سرمایه در زمان حرکت نزولی بازار رمزارزها جمع آوری شد.
این پروژه در سانفرانسیسکو مستقر است و عجیب نیست که این پروژه با پروژه های عظیم دیگر مانند اتریوم، سولانا ، کاسموس و پولکا دات در ارتباط تنگاتنگی قرار گرفته است.
همانطور که اشاره شد. الکس و ایلیا یک سری ویدیو تولید کرده اند که در آن پروژه های رمزارزی به جزییات تشریح شده بود. نزدیک بودن به این پروژه‌ها به آنها این امکان را داده بود که از از زبان خود بنیانگذاران این پروژه‌ها جزییات را بشنوند. ضمن اینکه در این ملاقات‌ها مسایل تکنیکی دیگری نیز مورد بحث قرار می گرفته است.
این تعامل با پروژه های دیگرفرصتی بزرگ برای این دو نفر ایجاد می‌کند تا از مجموع دانش این پروژه‌ها در مسیر تولید پروژه خودشان بهره بگیرند.
شبکه اصلی پروژه در 13 اکتبر 2020 را اندازی شد و بر اساس پیش بینی الکس تا دوسال آینده آنها به نسل بعدی بلاک چین خواهند رسید.
ویژگی‌های خاص
نییر یک شبکه غیرمتمرکز بلاک چین با قابلیت قراردادهای هوشمند است. طراحی این پروژه توسعه دهنده پسند است، یعنی ابزارها و امکاناتی که ارائه می‌کند برای توسعه دهندگان و برنامه نویسان بسیار کاربردی و مناسب است.
تمرکز این ابزار ها در جهت تولید بنامه های غیر متمرکز یا دپ (decentralized APP) است. نییر همچنین قابلیت همکاری با شبکه اتریوم را نیز دارد.
سرعت این شبکه در تایید تراکنش‌ها با استفاده از مکانیزم دومسلاگ (Doomslug) به بیش از صدهزار تراکنش در ثانیه می‌رسد. نییر برای خرد و نگهداری کردن اطلاعات از مکانیزم نایت شید Nightshade بهره می‌برد.
کارمزدهای این شبکه به حدی پایین است که برای اندازه گیری آن واحد ویژه ی (yocto) یاکتو در نظر گرفته اند.
بلاک چین این شبکه توسط تیمی با بیش از 50 توسعه دهنده مستعد از سراسر جهان ایجاد شده و شبکه اصلی اواسط اکتبر 2020 راه اندازی شد. بخشی از مالکیت بلاک چین نییر به توکن داران این شبکه واگذار شده است.
در حال حاضر بنیاد نییر (NEAR Foundation) که یک موسسه غیرانتفاعی مستقر در سوییس است، عهده دار اداره و توسعه بلاک چین نییر است. به مرور زمان و افزایش کاربران شبکه اداره بلاک چین کاملا به دارندگان توکن واگذار می شود. این موضوع نییر را به یک سازمان خودکار غیر متمرکز یا دائو DAO تبدیل خواهد کرد.
امنیت شبکه
این شبکه از روشی به نام نایت شید برای خرد کردن اطلاعات و تایید آن ها به صورت محلی توسط تایید کننده‌ها استفاده می‌کند این خرده اطلاعات بعدا به مرور در شبکه تایید و به بلاک چین الحاق می‌شوند.
جزییات تکنیکی این موضوع بسیار زمانبر و فنی خواهد بود. گره‌ها در این شبکه برای تولید بلاک نیاز به ارائه اثبات سهام دارند. به این شکل که هر تایید کننده ای باید مقداری توکن را به عنوان وثیقه در شبکه ریسک گذاری کند و به نسبت دارایی ارائه شده از پاداش ها سهم خواهد گرفت.
در این الگوریتم دارندگان توکن ها می‌توانند حقوق توکنشان را به نماینده مد نظرشان داده و خود از پاداش دریافتی بهره ببرند. به این الگوریتم اجماع با اثبات سهام (ریسک کردن دارایی) با دادن نمایندگی معروف است (Delegated Proof of Stake Consensus.)
ماینینگ
در این شبکه گره ها از روش تولید بلاک به نوبت استفاده می‌کنند. در یک دوره زمانی 12 ساعته به نام ایپوک epoch چند گره که از طریق رای گیری همگانی در ایپوک قبلی انتخاب شده اند به نوبت یک بلاک را تولید و پاداش آن را دریافت می‌کنند.
در انتهای دوره درآمد هر گره بین توکن دارانی که به آن گره نمایندگی داده بودند تقسیم می‌شود. گره ها نیز پاداش های دیگری بابت تاییدها و تولید بلاک به نسبت توکن در اختیارشان دریافت خواهند کرد. زمان تولید هر بلاک در این شبکه حدود 1 ثانیه است.
جمع بندی
سخن در خصوص این پروژه زیاد است و این را از رشد این شبکه در یک سال اول آن می توان متوجه شد. اما باید توجه داشت که این پروژه را می‌توان جمع ویژگی‌های چند پروژه دیگر دانست.
در حقیقت با نگاهی دقیق تر می توان دریافت که هر بخش از آن قسمتی از یک پروژه دیگر را تداعی می‌کند. پروژه هایی مانند اتریوم، سولانا و پولکا دات.
این موضوع در دنیای رمز ارزها به هیچ عنوان موضوع بدی محسوب نمی‌شود و برعکس به تیزهوشی و نبوغ توسعه دهندگان آن اشاره می‌کند. چرا که از چندین راهکار و نوآوری در این صنعت، بهترین‌ها را گلچین و در پروژه اشان به کار برده اند.
تیم قوی این پروژه از دیگر نقاط قوت این پروژه محسوب می‌شود. توان همکاری بین بلاک چینی با اتریوم با توجه به گسترش زیاد این شبکه ویژگی جذاب دیگری است که در آینده بیشتر از آن خواهیم شنید.