در یک غروب سرد زمستانی در محله‌ای به نام ساکت واقع در دهلی جنوبی، جیوتی سینگ و دوست پسرش از گردش برای تماشای فیلم سینمایی Ang Lee’s Life of Pi لذت می‌بردند.
سپس قصد حرکت به سمت خانه را کردند و در یک ایستگاه اتوبوس منتطر ماندند. نهایتا در ساعت 21:30 سوار یک اتوبوس شخصی شدند که به مقصد دوارکا در حال حرکت بود. امام جیوتی به خانه نرسید چراکه شش مرد پس از ضرب و شتم دوست او در یک اقدام وحشیانه او را مورد تجاوز جنسی و شکنجه قرار دادند. سرانجام در 29 دسامبر 2012، جیوتی سینگ پس از 13 روز تلاش برای زنده ماندن درگذشت.
قتل وحشیانه این زن و رسانه‌ای شدن این موضوع موجی از خشم را در سراسر هندوستان به راه انداخت. هزاران نفر در سراسر کشور هند و منطقه جنوب آسیا در اعتراض به وقوع این رخداد به خیابان‌ها آمدند و میزان خشم و عصبانیت آنها تا حدی بود که این موضوع تبدیل به یک مسئله جهانی شد.
بسیاری معتقد بودند که این دفعه اعتراضات مردمی با دفعه‌های قبلی کاملا متفاوت بود. انگار سرنوشت وحشتناک جیوتی باعث شده بود که تغییری معنادار در پایه‌های فرهنگی و حقوقی هند ایجاد شود. شاید مردم این کشور به این نتیجه رسیده بودند که اصول، سنت‌ها، آداب و رسوم و ارزش‌های هندی برای حراست از کیان و حیثیت شهروندان کفایت نمی‌کنند. در این میان زنان جوان بیشتر احساس اضطراب و نگرانی می‌کردند. بسیاری از آنها تجربه این خشونت‌های جنسی را داشتند و خوب می‌دانستند که ممکن است قربانی بعدی ممکن است خودشان، دوست‌شان یا خواهرشان باشد.
صداهایی که توسط خود مردم هند بارها نشنیده گرفته شده بود، این بار شنیده شد. رسانه‌های محلی و شبکه‌های اجتماعی بستری را برای مردم فراهم کرد تا اطلاعات گسترده‌ای را در خصوص این موضوع منتشر کنند و برای بازماندگان قربانیان فضایی برای شنیده شدن صدای‌شان فراهم آورد. به این ترتیب خشم و انزجار مردم هند از مسئله خشونت جنسی در این کشور به گوش همه جهانیان رسید. کلمه Nirbhaya تبدیل به کلیدواژه انزجار جهانی در خصوص اتفاقی که برای جیوتی افتاد، شد.
بیان این دست موضوعات برای قربانیان آن کار آسانی نیست و نیازمند شهامت بالایی است. به خصوص اگر در خصوص رسیدگی و پیگیری اعتراضات نیز نوعی ناامیدی برای تحقق عدالت و ایجاد تغییر در وضع موجود در میان مردم به وجود بیاید.
این مسئله زندگی یک روزنامه‌نگار به نام میرا ویجایانا (Meera Vijayann) را که خود قربانی خشونت جنسی بود، تغییر داد. میرا در سخنرانی تد سال 2013 گفت که برای هند روز 29 دسامبر بسیار روز سیاه و تاریکی بود چراکه مردم سراسر این کشور از حجم خشونت بالایی که علیه زنان این کشور در جیان بود آگاه شدند. همزمان با گسترش اعتراضات مردمی و کشیده شدن آن به زادگاه جیوتی یعنی شهر بنگلور، میرا یک تصمیم خودجوش گرفت. میرا که وارد یک پلتفرم شهروند خبرنگاری شده بود، از صحنه اعتراضات مردمی در محل زندگی خود فیلم‌برداری کرد و پس از این فیلم را به همراه نگرانی‌ها و دغدغه‌های خودش در خصوص این موضوع در آن فضا منتشر کرد. او در بخشی از صحبت‌های خود گفت:
« برای اولین بار است که متوجه شدم صدای من هم می‌تواند مهم باشد. »
البته در خصوص انتشار اینگونه فیلم‌ها خطراتی نیز متوجه او شد و پیام‌های نفرت‌انگیزی به دست او رسید. از میرا پرسیدم که اگر بستری برای قربانیان خشونت جنسی فراهم شود تا بطور ناشناس، در این خصوص صحبت کنند، آیا آنها برای انجامش ترغیب می‌شوند؟ او به من گفت:
« من خودم به عنوان یکی از اعضای بازمانده یک قربانی خشونت جنسی به این سوال خیلی فکر کرده‌ام. سال‌های زیادی ساکت ماندم چراکه می‌دانستم صحبت کردن درباره اینگونه مسائل تبعاتی را به همراه خواهد داشت. بالاخره تصمیم گرفتم در این خصوص حرف بزنم چون می‌دانستم که توسط خانواده و دوستانم حمایت می‌شوم. بنابراین این احتمال که با بیان ماجراهایی از این دست خانواده‌های بازمانده از خشونت جنسی در معرض خطر قرار می‌گیرند، کاملا وجود دارد. من فکر می‌کنم اگر زنان بتوانند به صورت ناشناس در این خصوص صحبت کنند، قطعا ترغیب خواهندشد. اما اگر قرار باشد به صورت علنی در این باره صحبت کنند،آنگاه داستان تفاوت‌های زیادی خواهد کرد. »
گزارش و مستندسازی خشونت جنسی
بلاکچین می‌تواند فضایی امن برای حفاظت از اطلاعات اینگونه افراد به وجود بیاورد. مسلما هر بازمانده‌ای که در این فضا به دنبال عدالت و حمایت است، تمایل ندارد تا تبدیل به ابزار کار رسانه‌ها برای پوشش اینگونه موضوعات شود. لذا چگونه باید اطمینان حاصل کنیم که گزینه پیش روی بازماندگان قربانی انتخاب بین گمنام ماندن و انصراف از دسترسی به حقوق خود نیست؟
Smashboard اپلیکیشنی است که با استفاده از بلاکچین اتریوم فضای رمزنگاری شده‌ای را برای بازماندگان قربانی خشونت جنسی در هند فراهم آورده‌است تا گزارشات خود را در این زمینه منتشر کنند. کاربران Smashboard می‌توانند از امکاناتی نظیر پشتیبانی پزشکی، حقوقی و روانی برخوردار شوند و اطلاعات و مستندات خود نظیر عکس، فایل‌های ویدیویی و … را به عنوان مدارک خود برای پرونده‌شان بارگذاری کنند.
همانطور که سایت Smashboard بیان کرده‌است، مبارزه با مردسالاری یک کار بسیار جدی و پرخطر است و فناوری می‌تواند بسیاری از این سختی‌ها را ساده کند. همانطور که این سایت کمک شایانی به قربانیان خشونت جنسی برای بهره‌بردای از حقوق قانونی، حمایت‌های عاطفی و روانی و همچنین امکان پیگیری مستندات خود برای تحقق حقوق قانونی خویش می‌کند، می‌تواند این امکان را در اختیار آنها قرار دهد که با روزنامه‌نگاران فمنیست فعال در این زمینه ارتباط برقرار کنند و بدون نگرانی از شناخته شدن در بین عموم مردم با این افراد مصاحبه بکنند.
گمنانی خود را انتخاب کنید؟
بنیانگذار Noopur Tiwari که خودش نیز یک قربانی خشونت جنسی است، معتقد است که اگر بازماندگان قربانی این اتفاقات لب به سخن بگشایند، سایرین نیز برای سخن گفتن در خصوص تجربیات خود ترغیب می‌شوند. این اپلیکیشن با اجرای یک راه حل بلاکچین به همراه تعداد زیادی از آپشن‌های اضافی، گزینه‌ای برای ناشناس ماندن شخصی را برای کاربر فراهم می‌آورد.
« این برای ما بسیار اهمیت دارد که کاربران بتوانند تا زمانی که لازم می‌دانند ناشناس باقی بمانند و همچنان قادر باشند به تمام وپژگی‌های مدنظرشان دسترسی داشته‌باشند. این اپلیکیشن همچنین نیاز به زیرساختی دارد تا در صورت نیاز کاربران را به صورت ناشناس به یکدیگر پیوند بدهد و بلاکچین به شما این امکان را می‌دهد. »
در نبود این چنین ساختاری، بازماندگان باید متحمل زحمت و رنج فراوانی برای بیان مشکلات‌شان شوند در حالیکه این قابلیت ناشناس ماندن کمک بسیار شایانی را در اختیار این افراد قرار می‌دهد.
برای اپلیکیشن Noopur، ارزش پیشنهادی دیگری نیز تعریف شده‌است که بیشتر از اینکه فناوری باشد، ایدئولوژیک است. بنیاگذار Noopur توضیح می‌دهد:
« ما متوجه شدیم که طبیعت درهم‌ریخته بلاکچین می‌تواند با برخی ارزش‌های فمنیستی هم‌افزایی کند. ایده تمرکززدایی که در مرکز بلاکچین قرار دارد، مورد توجه ما قرار می‌گیرد. زیرا مردسالاری چیزی است که به دلیل سواستفاده از قدرت و تمرکز آن رخ می‌دهد. از هم گسیختگی شبکه‌های متمرکز چیزی است که مورد توجه ما فمنیست‌ها قرار گرفته‌است. »
تمرکززدایی به عنوان دکترین فمنیست
ایده بلاکچین و تمرکززدایی به عنوان دکترین فمنیست با اندکی تمسخر و استهزاء روبه‌رو شده‌است. خانم Noopur اولین زن فعال در این عرصه نیست که با این مصائب مواجه شده‌است چراکه مردان به دلیل موقعیت بالاترشان در این صنعت، کنفرانس‌ها و محافل سخنرانی این حوزه را در اختیار خود دارند.
خانم Noopur گزارشی از چگونگی نابودی پروژه واقعی Smashboard در نتیجه همکاری با افراد اشتباه را ارائه می‌دهد. او می‌گوید:
« اگر آنها فکر می‌کردند که پروژه ما چیزی در خور کار آنها است، ماهم فکر کردیم چرا که نه؟ اما این همکاری سرنوشت‌ساز و کوتاه‌مدت بود. معلوم شد که نحوه عملکرد و ارتباط‌گیری آنها برای ما امری وحشتناک بود. آنها رفتاری کاملا مردسالارانه داشتند. در پایان ما مجبور شدیم همکاری با آنها را متوقف کنیم و همه کدهای برنامه اول را از بین بردیم. در آن زمان کل پروژه ما آماده بارگذاری و راه‌اندازی در فضای وب بود و همکاری ما با آنها دقیقا در روزی که قصد داشتیم اپلیکیشن را رونمایی کنیم، پایان یافت. آنها از این ماجرا به یک رفتار فمنیستی تعبیر کردند. ما از آنها درخواست کردیم که کارهایی را که نتیجه مدت‌ها همکاری مشترک‌مان بود به ما تحویل بدهند ولی موفق نشدیم. لذا کار را از ابتدا شروع کردیم. بدون همکاری با شرکت آنها یعنی شرکت برادران فناوری، کار ما بسیار سخت‌تر شد چراکه تعداد مردانی که در این فناوری تبحر دارند، بیشتر است. ایجاد یک جامعه فمنیستی دیجیتال که به بازماندگان خشونت جنسی و نیازهای آنها توجه دارد، به عنوان سرلوحه کار ما در Smashboard به حساب می‌آید. »
خانم Noopur در ادامه به من گفت:
« در فضای آنلاین به اندازه کافی زن‌ستیزی صورت گرفته‌است. ما می‌خواهیم اعتماد را از نو بسازیم. ما می‌خواهیم به همگان ثابت کنیم که مجازات افرادی که اقدام به آزار جنسی زنان می‌کنند، در فضای دیجیتال به راحتی امکان‌پذیر است. »
یکی از راه‌های دستیابی Smashboard به این هدف، ساختن یک مدل تجاری است که متکی به برداشت داده‌هایی نباشد که ممکن است از بین بروند، هک شوند یا در نهایت فروخته شوند.
با درنظر گرفتن تعهد Smashboard برای نگهداری و حراست از اطلاعات کاربران از او پرسیدم که این پروژه چگونه می‌تواند با چالش اعتماد کاربران کنار بیاید چرا که به احتمال زیاد بسیاری از کاربران آن از نحوه عملکرد فناوری بلاکچین اطلاع خاصی ندارند و طبیعتا نگران استفاده از آن هستند.
او در پایسخ گفت که Smashboard به دنبال اهداف دست‌نیافتنی و غیرعملیاتی نیست و وطیفه از بین بردن کامل خشونت جنسی را ندارد بلکه به دنبال در اختیار گذاشتن ابزار شهروند خبرنگاری در اختیار کاربران خود است تا بتواند رفته رفته یک شبکه منسجم و قدرتمند دیجیتالی برای مبارزه با خشونت جنسی ایجاد کند. برای اعتمادسازی هم قصد داریم جامعه‌ای قدرتمند از اینفلوئنسرهای حوزه فمنیست را برای معرفی این اپلیکیشن به آحاد مردم داریم.
Smashboard تنها روشی است که در هندوستان می‌تواند کمک حال خانواده‌های رنجدیده ناشی از خشونت جنسی باشد.
راه‌حل‌های فنی برای مشکلات اجتماعی؟
Niki Kandirikirira مدیر برنامه یک سازمان خیریه به نام Equality Now است که برای پایان دادن به خشونت جنسی فعالیت می‌کند. او به نظر توانسته‌است توانایی‌ها و ظرفیت‌های بالقوه Smashboard را شناسایی کند. در گفتگویی که باهم داشتیم، به من گفت:
« در خصوص آزار جنسی، سیستم قضایی هند برای مجازات متجاوزان بسیار ضعیف عمل می‌کند. مشکل اصلی این است که حدود 90 درصد خشونت‌های جنسی به دلیل فشار خانواده و سرزنش قربانیان اصلا اطلاع‌رسانی نمی‌شود. حتی در برخی پرونده‌ها که روال قضایی را طی می‌کنند و به مرحله صدور احکام می‌رسند، با صدور احکام بسیار ضعیف و ناکارآمد باز هم حقوق قربانیان تجاوز پایمال می‌شود به خصوص اگر قربانیان جزو مردم حاشیه شهرها باشند. سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌هایی نظیر Smashboard فرصتی بسیار مغتنم برای فمنیست‌ها هست تا بتوانند شبکه‌سازی کنند و قربانیان خشونت جنسی را تحت پوشش و حمایت خود درآورند. به این ترتیب امکان دستیابی به عدالت در خصوص این قربانیان بیشتر میسر خواهد شد. اما نکته مهمی که نباید از آن غافل شویم این است که باید سطح مجازات را برای متجاوزان جنسی بسیار بالا ببریم تا آنها را از ارتکاب به این عمل ناپسند باز بداریم. در واقع دولت مرکزی باید اقدامات بیشتری را در خصوص بهبود سیستم قضایی کشور انجام دهد و با اصلاح قوانین و رویه‌ها در راستای کاهش خشونت جنسی تلاش کند. »
البته این مسئله صرفا به هندوستان محدود نمی‌شود و همه‌گیری کرونا سطح خشونت جنسی علیه زنان و دختران را در دنیا بالا برده‌است. در نشریه مطبوعاتی سازمان ملل متحد توسط یکی از اعضای این سازمان اعلام شده است:
« از زمان آغاز قرنطینه در جهان، سطح خشونت خانگی چند برابر شده‌است. الان زمان مهمی برای اقدام است و باید خدمات ضروری برای حمایت از زنان بازمانده نظیر حمایت‌های اقتصادی در نظر گرفته شود. »
LACChain، یک برنامه منطقه‌ای آزمایشگاه IDB است که توسط آزمایشگاه نوآوری گروه IDB که روی بهبود زندگی در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب کار می‌کند، راه‌اندازی شده‌است. LACChain موضوع خشونت جنسی را از مسیر دیگری پیروی می‌کند و از بلاکچین به عنوان یک راه‌حل در شکل BlockchAngel استفاده می‌کند.
Itzel Nava Valdez هماهنگ‌کننده سازمان LACChain توضیح می‌دهد که به کمک فناوری BlockchAngel به دنبال جلوگیری از خشونت علیه زنان، کودکان و افراد مسن هستیم:
« این چالش تمامی کارآفرینان، شرکت‌ها، استارتاپ‌‌‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و بنیادهای فعال در عرصه اجتماعی را در بر می‌گیرد. در واقع این پروژه‌ها می‌توانند در مرحله توسعه نمونه اولیه یا در مرحله بالاتری از توسعه فناوری طبقه‌بندی شوند. ما معتقد هستیم که برخی از راه‌حل‌هایی که تاکنون ارسال شده‌است برای کشورهای دیگر نیز کارآمد هستند. مسئله اصلی آن است که چگونه این راه‌حل‌ها را با سایر حوزه‌های قضایی متصل و مرتبط کنیم. »
سایر فعالیت‌ها و اقدامات مبتی بر بلاکچین برای زنان در بحران
مرکز زنان سازمان ملل نیز با کاربردهای فناوری بلاکچین برای ارتقای سطح زندگی زنان در بحران، بیگانه نیست.
این ارگان با همراهی برنامه جهان غذا یک پروژه بلاکچین به نام بلوک‌های ساختمان را اجرا کرد که هدف آن ارتقای مشارکت مالی در میان زنان در محیط‌های انسانی به کمک فناوری بلاکچین است. نمونه آزمایشی این پروژه بر روی زنان سوری پناهنده در اردوگاه‌های ازرق و زئاتاری در اردن پیاده‌سازی شد.
این واقعیت که مرکز زنان سازمان ملل و برنامه جهانی غذا معاملات یکدیگر را از طریق یک شبکه مشترک مبتنی بر بلاکچین تایید می‌کنند، منجر به ارتقای امنیت و پاسخ‌گویی بهتر می‌گردد. ضمن ایجاد هماهنگی بیشتر برای کمک‌رسانی به نیازمندان، خطرات و هزینه‌های احتمالی را نیز کاهش می‌دهد.
در یک همایش چهار روزه‌ای که مرکز زنان سازمان ملل برگزار کرد، هفت شرکت داوطلب فعال در حوزه بلاکچین راه‌حل‌های بشر دوستانه خود را در این زمینه برای شرکت‌کنندگان آژانس‌های سازمان ملل، جوامع فناوری و محققان دانشگاهی ارائه کردند. بهترین و کاربردی‌ترین این راه‌حل‌ها انتخاب شد و از آنها برای انجام آزمایشات میدانی دعوت شد. به علاوه، یک کیف پول موبایل مبتنی بر بلاکچین توسط یک شرکت خصوصی همکار مرکز زنان سازمان ملل توسعه داده شد و به طور آزمایشی در اردوگاه پناهندگان Kakuma در کشور کنیا اجرایی شد. اینگونه برنامه‌ها و همایش‌ها می‌توانند بذر امیدی برای تحقق آینده بهتر باشند.
بدترین جای زمین برای زن بودن
خشونت جنسی علیه زنان و دختران قطعا محدود به کشور هند نیست اما در این کشور چالش‌های جدی در این زمینه وجود دارد. عمده دلایل آن نیز قوانین ناکارآمد این کشور برای جلوگیری از این دست اتفاقات است.
درست است که تجاوز جنسی و قتل جیوتی سینگ و در پی آن راه افتادن خشم و اعتراضات عمومی درک مردم هند را نسبت به مسئله خشونت جنسی تغییر داد اما با گذر زمان این فاجعه نیز در سطح جامعه هند کمرنگ شد و مردم نیز پس از مدتی به زندگی روزمره خود مشغول شدند. اتفاقی که در وقوع آن بی‌شک همه ما مقصر هستیم.
کشور هند هنوز هم خطرناک‌ترین جای زمین برای زن بودن است. گزارشات خشونت جنسی در این کشور گاهی اوقات تنها یک درصد آن چیزی است که در حال وقوع است و از هر سه مرد هندی یک نفر معترف است که تجربه تجاوز جنسی به زنان را داشته‌است.
جنبش‌هایی که بعد از رسانه‌ای شدن برخی از این خشونت‌های جنسی به راه می‌افتد تلاشی است برای شکستن تابوهای موجود در جوامع اما خشم و عصبانیت زودگذر بی‌شک نمی‌تواند دوای مناسبی برای این معضل اجتماعی باشد.
همانطور که Noopur Tiwari گفت، با پروژه‌هایی نظیر Smashboard نمی‌توان دنیا را تغییر داد یا خشونت جنسی را به کلی از بین برد. باید از ظرفیت‌هایی که فناوری‌هایی مثل بلاکچین در اختیار ما می‌گذارند به عنوان ابزاری برای مبارزه استفاده کرد اما نباید با تعیین اهداف غیر منطقی این دست پروژه‌ها را به بن‌بست کشید. با این حال ارزش دارد که گاهی اوقات از همین روزنه‌های کوچک برای ساختن جهانی بهتر استفاده کنیم.
منبع: cointelegraph.com