سکه ثابت یا استیبل کوین (به انگلیسی: Stable Coin) به رمزارزهایی گفته می‌شود که نوسانات رمزارز را نسبت به یک دارایی یا یک سبد دارایی به کمترین میزان می‌رساند.
در واقع این رمزارزها با نرخ نوسان بسیار کمی برابر با ارزش دارایی مقابل شده خود برابری می‌کند. یک سکه ثابت می‌تواند به یک رمزارز دیگر یا فیات مانی (پول تحت حاکمیت حکومت ها FIAT Money) یا به یک کالا قابل داد و ستد خارجی (مانند فلزات گرانبها) مقابل شود. به این معنی که ارزش آن در هر لحظه با نوسان بسیار کمی برابر با آن دارایی یا سبد دارایی خواهد بود.چ
این سکه‌ها بر دو نوع با پشتوانه و بی پشتوانه تقسیم می‌شوند.
سکه های با پشتوانه
مزیت رمزارز با پشتوانه دارایی، این است که سکه‌ها توسط دارایی‌های که خارج از فضای رمزارزها نوسان می‌کنند، ثابت و پایدار می شوند و دارایی اصلی وابسته به آن فضا نیست و این موضوع ریسک مالی را کاهش می‌دهد.
بیت کوین و دیگر آلتکوین ها به شدت همبستگی دارند. به این صورت دارندگان رمزارز با یک افت قیمت همه گیر برای جلوگیری از زیان راه فراری جز خروج از بازار یا پناه آوردن به این سکه‌های ثابت که نوساناتش در بازار دیگری رخ می‌دهد نخواهند داشت.
در ضمن با فرض اینکه این سکه های ثابت به صورت منصفانه اداره می‌شوند، امکان اینکه ارزش این سکه‌ها به پایین تر از قیمت واقعی دارایی فیزیکی مقابل شده برسد، به علت آربیتراژ خیلی غیرمحتمل است.
اما از سوی دیگر این سکه‌ها در معرض خطراتی قرار دارند که دارایی فیزیکی مقابل شده را تهدید می‌کند. اگر دارایی مقابل شده غیر متمرکز باشد خطر کمتری آن را تهدید می‌کند ولی در صورت متمرکز بودن، خطراتی نظیر دزدی و از بین رفتن ارزش همواره وجود دارد.
سکه‌های با پشتوانه کالا
سکه‌های با پشتوانه کالاهای با ارزش مانند فلزات گرانبها نسبت به سکه های با پشتوانه ارز فیات از تورم کمتری برخوردار هستند. زیرا که استخراج این فلزات اصولا سخت است ولی تولید پول (چاپ بی پشتوانه) بسیار راحت و بی قانون است.
خصوصیات سکه‌ها
• ارزش آنها نسبت به یک یا چند کالای گرانبها ثابت است و قابل تسویه با همان نرخ (با کمی نوسان) در هر زمان هستند.
• این سکه‌ها توسط افراد بدون درگیری های قانونی، شرکت های آزاده منش، یا حتی شرکت های مالی قانونمند تضمین شده اند.
• مقدار کالای پشتوانه شده ، باید با تعداد واحد رمزارزهای در گردش همخوانی داشته باشد.
برای تقد کردن این سکه ها، دارندگان باید کارمزدی که بیشتر شامل حفظ و نگهداری کالای پشتوانه است را پرداخت کنند.
طلا با توجه به ارزش و جذابیت و وجود بازار همیشگی ، از مهمترین کالاها برای پشتوانه سازی محسوب می‌شود. تعداد زیادی توکن مقابل با طلا شده موجود است. نمونه این سکه‌ها توکن طلای دیجیکس است.
سکه‌های با پشتوانه پول‌های فیات
پول فیات یا فیات مانی Fiat Money پولی است که حکومت ها آن را بدون پشتوانه خاصی مانند طلا صادر و به بازار عرضه می‌کنند. به این صورت بانکهای مرکزی کنترل بیشتری روی اقتصاد خواهند داشت می دانند که چه مقدار پول منتشر کنند.
پول های کاغذی اکثرا از این نوع هستند که ما آنها را معمولا با نام ارز می شناسیم. دلار آمریکا، پوند انگلستان، یورو در قلمرو اتحادیه اروپا و ریال ایران همگی ارزهای فیات هستند.
در حقیقت در حال حاضر ارز شناخته شده ای که دارای پشتوانه کالایی باشد، وجود ندارد.
این سکه ها تقریبا از نظر اصول مانند سکه های با پشتوانه کالا می‌باشند. پشتوانه این سکه ها یک ارز خاص می‌باشد که یک موسسه مالی قانونی طرف سومی آن را نگه داری می‌کند. در این وضعیت اطمینان به حافظ ارز از جهت پایداری سکه ثابت، بسیار حیاتی است.
این سکه‌ها را می توان در صرافی ها تبدیل کرد و یا از صادر کننده طلب ما به ازا کرد. هزینه‌های حفظ و نگهداری این پایداری در سکه ثابت شامل مخارج نگهداری این ارزها زیرساخت های حافظ ارز و دیگر مخارج قانونی خواهد بود.
رمزارزهای با پشتوانه ارز فیات معمول ترین و ابتدایی ترین سکه های ثابت در بازار بودند.
مشخصات آنها به شرح زیر است:
• ارزش آن ها با یک نرخ ثابت نسبت به یک یا چند ارز (معمولا دلار آمریکا، یورو و فرانک سوییس) ثابت است.
• دامنه آنها خارج از زنجیره و از طریق بانکها یا دیگر موسسات مالی قانونی که وظیفه خزانه داری ارز پشتوانه را به عهده دارند تعیین می‌شود.
• مقدار سکه در گردش با مقدار ارز پشتوانه شده همخوانی دارد.
از جمله این سکه ها (رمزارزها) می توان به تتر(نام عامیانه) USD Tether (USDT) ، True USD TUSD یا USD Coin و Diem اشاره کرد.
سکه های ثابت با پشتوانه رمزارزها با وثیقه گذاری مزارز تولید و عرضه می‌شوند. به این ترتیب با وثیقه گذاری هر رمزارز می توان معادل آن را از رمزارزی دیگر در قالب توکن های تولید شده توسط عرضه کننده دریافت کرد.
از لحاظ مفهومی شبیه به سکه های با پشتوانه ارزهای فیات هستند. با این تفاوت که در سکه های با پشتوانه فیات وثیقه گذاری به صورت فیزیکی و خارج از زنجیره بلاک (بلاک چین) اتفاق می‌افتد.
در حالیکه این وثیقه گذاری در سکه های با پشتوانه رمزارزها در قالب قرارداد های هوشمند (smart contracts) و روی بلاک چین به شکل غیر متمرکز اتفاق می افتد.
به عبارت دیگر قراردادهای هوشمند مانند یک شرکت تولید کننده سکه ثابت عمل می‌کند. با دریافت برخی از ارزهای معتبر و با نوسان کم و قابل نگهداری روی شبکه های بلاک چین، آن ها را روی قرارداد بلاک چین بلوکه و در عوض سکه با پشتوانه مدنظر را تولید و ارائه می کند.
در بسیاری از موارد این وثیقه گذاری برای گرفتن یک وام (از یک ارز دیگر) از قرارداد هوشمند با بلوکه کردن یک وثیقه است. با بالابردن ارزش وام (بالا رفتن ارزش وثیقه یا پایین آمدن ارزش وام دریافتی) فرد می تواند قرض و سود متعلقه را پرداخت و باقیمانده سود وی خواهد بود.
از سوی دیگر اگر ارزش وثیقه خیلی به نرخ وام اخذ شده نزدیک شود (ارزش وثیقه افت کند یا ارزش وام دریافتی افزایش یابد) قرارداد هوشمند وثیقه را نقد خواهد کرد و اصل و کارمزدهای مربوطه را کسر می‌کند و باقی (درصورتی که باقیمانده ای وجود داشته باشد) را به فرد بازخواهد گرداند.
مشخصات سکه های با پشتوانه رمزارز به قرار زیر است
• به ارزش سکه ثابت تولیدی رمزارز یا سبدی از رمز ارز وثیقه گذاری می‌شود.
• تثبیت نرخ به وسیله قرارداد هوشمند روی زنجیره اجرا می‌شود.
• حجم سکه تولیدی توسط قرارداد هوشمند روی زنجیره تنظیم و نظارت می‌شود.
• ثبات قیمت توسط ابزارهای مالی و مشوق‌ها و نه تنها وثیقه تامین می‌شود.
• همواره مقدار ارزش وثیقه درصدی بیش از توکن های تولیدی است.
این نوع از پشتوانه گذاری برای تولید سکه ثابت از لحاظ فنی پیچیده تر و متنوع تر است. اما باید توجه داشت که هر دوی سکه ثابت تولید شده و پشتوانه در فضای رمزارزها هستند و از فضای حاکم بر این حوزه تاثیر می‌گیرند و به نوعی این سکه ثابت را می توان سکه ثابت نسبی نامید.
لازم به ذکر است برای کنترل نوسانات ناگهانی بازار که ماهیت کنونی بازار ارز است، مقادیر نسبتا بزرگی باید به عنوان وثیقه حفظ و نگهداری شود.
از نمونه های موجود (زنده) این نوع سکه‌ها می توان به HAAVEN که در حال حاضر به سینتتیکس تغییر نام داده نام برد جفت رمزارز آن عبارتند از nUSD که یک سکه ثابت است و HAV که یک سکه پشتوانه سازی شده با nUSD است.
از DAI نیز می توان به عنوان سکه رمزارز پشتوانه نام برد که از CDP-Collateralized Debt Position برای پشتوانه و MKR برای کنترل ذخایر استفاده می‌کند.
سکه‌های بی پشتوانه
این سکه‌ها هیچ موقع از استقبال عمومی برخوردار نشدند که خیلی هم جای تعجب نیست. نحوه عملکرد آنها شبیه به بانک های مرکزی بود.
سکه های ثابت در معرض خطر شکست به علت نوسانات و نگهداری های لازم هستند. نوبیتس NuBits و Project Basis که دومی یک ارز بی پشتوانه بود از جمله ارزهای شکست خورده در این بخش هستند.
اطمینان از صادرکننده این سکه ها بیش از هر چیز اهمیت دارد. شفافیت عملکرد و توان پرداخت صحیح سکه‌های صادر شده که در حکم قرض هستند از جمله فاکتور‌های مهم این موسسات است.
در حال حاضر این سکه ها از استقبال زیادی برخوردار هستند. خصوصا سکه های با پشتوانه خارج از بازار رمزارز. می‌توان به این سکه ها به عنوان یک معیار از ارزش رمزارزها در خارج از دنیای رمز ارز اتکا کرد.
همچنین می توان از این سکه ها برای نگهداری سرمایه در دنیای شبکه های غیرمتمرکز استفاده کرد و از آن به عنوان یک فضای مطمئن و خارج از نوسانات ناشی از بازار رمزارز بهره برد.