تزوس یک شبکه بلاک چین متن باز است که تراکنش‌های نظیر به نظیر (گره به گره)Peer2Peer P2P را اجرا می‌کند.
شبکه تزوس به عنوان پلتفرمی برای اجرای قراردادهای هوشمند Smart Contracts عمل می‌کند.
موسس
آرتور بریتمن شخصی است که مدارک سفید تزوس را نوشته است. او و همسرش استارتاپی را بنیان گذاری کردند به نام داینامیک لجر سولوشنز Dynamic Ledger Solutions که وظیفه نوشتن کدهای پروتکلی بود که پایه و اساس پروتکل تزوس شد.
این شرکت بعد ها توسط بنیاد تزوس خریداری شد تا تمام حقوق مالکیت معنوی وابسته به شبکه را در اختیار داشته باشد.
هدف و ایده
بریتمن معتقد بود یکی از بزرگترین نواقص بیت کوین کمبود یک فرآیند مدیریت برای جلب مشارکت افراد استفاده کننده از شبکه است. علاوه بر این شبکه قادر به تولید توکن روی شبکه خود نیست.
احتمالا منظور بریتمن از کمبود فرآیند مدیریت اشاره به اتفاقات بین جامعه بیت کوین و ایجاد دودستگی و سپس جدا شدن راه بیت کوین کش از بیت کوین بوده است.
رمزارز تز
رمزارز بومی این شبکه تز tez یا تزی tezzie نام دارد که با نماد XTZ نمایش داده می‌شود. تا ژانویه 2021 چهارصد گره تایید کننده بلاک (بیکر Baker) در شبکه فعال هستند.
در زمان نگارش این مقاله بیشتر تراکنش های شبکه تزوس جهت حفظ اجماع و تایید بلاک ها بوده اند و فعالیت‌های اساسی مانند اجرای قراردادهای هوشمند کمتر در شبکه وجود داشته، با اینکه شبکه ظرفیت پذیرش تراکنش های بسیار بیشتری را داراست.
نحوه عملکرد
این شبکه تقریبا مانند شبکه اتریوم بوده و از قابلیت های آن بهره می‌برد. هر چند این پروژه از اتریوم برگرفته نشده است.
برای تایید تراکنش‌ها نیاز است که تایید کننده‌ها تراکنش‌ها را تایید و با اثبات سهام سیال Liquid Proof of Stake آن را اثبات می‌کنند و آن ها را در قالب یک بلاک به انتهای بلاک چین اضافه کنند.
در این سیستم اثبات صداقت، هر شخص دارای توکن می‌تواند در تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌ها شرکت کند (نیاز به مقدار زیادی توکن متوقف در شبکه نیست.) و بر اساس آن پاداش دریافت کند.
البته برای ایجاد بلاک نیاز است که حداقل 10000 XTZ در شبکه سهام گذاری کرد تا گره به عنوان گره بیکر –Baker – شناخته شود، درغیر اینصورت می توان از روش نمایندگی استفاده کرد.
در این روش شخص صاحب توکن می تواند نماینده ای برای حق خود در شبکه انتخاب و این حقوق را به وی بدهد تا از طرف وی در تایید تراکنش ها و اجماع عمومی شرکت کند. لازم به ذکر است هر چقدر مقدار توکن بیشتر سهم از پاداش‌ها بیشتر خواهد بود.
انتخاب گره برای اعطای نمایندگی
گره های تزوس (تزوس نود Tezos Nodes) نام سایتی است که گره های تایید کننده و وضعیت آن ها را رده بندی و بر اساس چندین پارامتر می‌سنجد. در این سایت می توان با این گره ها آشنا شد و از کارمزد‌ها و درآمدهای آن‌ها آگاه شد.
شرکت در سیستم اجماع عمومی
دارندگان توکن تزوس در صورت عدم مشارکت در اجماع عمومی یا تفویض حقوق خود به نماینده‌ها در معرض خطر کم شدن ارزش توکن خود هستند.
با توجه به تولید توکن های جدید و توزیع آن به عنوان پاداش تورمی (3.6% سالیانه) ایجاد و باعث کمتر شدن ارزش توکن ها خواهد شد.
تا ژانویه 2021 حدود 80% کل توکن های XTZ در گردش یا به صورت مستقیم یا از طریق اعطای نمایندگی در شبکه سهام گذاری شده اند.
خود اصلاحی Self-amendment
این شبکه از قابلیت ویژه ای بهره می‌برد. و آن ایجاد اصلاحات روی زنجیر On chain است. به این معنی که برای ایجاد تغییرات و اصلاحات نیازی به هاردفورک یا تغییر مسیر ناگهانی نیست و تغییرات روی همان بلاک چین قبلی اعمال می‌شود و بلاک چین اصلی به راه خود ادامه می‌دهد.
این موضوع خواص بسیار زیادی دارد. از جمله باعث ایجاد تنش و دو دستگی در کاربران شبکه نخواهد شد. تیم توسعه احتمالا می‌خواسته از وقوع حوادثی شبیه آن چه برای بیت کوین و بیت کوین کش و سپس بیت کوین اس وی رخ داد جلوگیری کند.
دیگر خاصیت این موضوع ایجاد ثبات و یکپارچگی و اطمینان سرمایه گذاران به شبکه است که از نکات مهم برای رشد و توسعه یک شبکه محسوب می‌شود.
باید به این نکته اشاره کرد که این خود اصلاحی‌ها به پیشنهاد جامعه تزوس یا افرادی که به شبکه داوطلبانه کمک می‌کنند شکل می‌گیرد.
در انجمن‌های گفتگو درباره آن بحث و بررسی صورت می‌گیرد و برای اینکه این خوداصلاحی در شبکه اعمال شود آن را در یک دوره زمانی تقریبا 23 روزه و در یک فرآیند 4 مرحله ای به همه پرسی از تمام توکن داران می‌گذارند و در نهایت در صورت کسب اکثریت قاطع آرا این خوداصلاحی در شبکه اعمال خواهد شد.
تا به حال 4 خود اصلاحی در شبکه تزوس رخ داده که آخرین آن ها سپتامبر 2020 بوده. همچنین آن ها برای یک خوداصلاحی دیگر آماده می‌شوند که تاریخ آن هنوز معلوم نیست.
این شبکه سه استاندارد برای تولید توکن همانند آنچه در شبکه های شبیه اتریوم موجود است دارد. این سه استاندارد طیف وسیعی از توکن ها را در بر می‌گیرد.
کاربردهای تزوس
تزوس از ابتدا پلتفرمی برای تجارت‌ها و ارگان‌های بزرگ طراحی شده است. بانک سوسییته ژنرال فرانسه قرار است به زودی همکاری آزمایشی خود را با این بلاک چین آغاز کند.
افق پیش رو
با اهدافی مشخص و در جهت رفع یا بهبود موانع و مشکلات دنیای رمزارزها این شبکه به آرامی ولی با ثبات خوبی در مسیر خود حرکت می‌کند.
ویژگی خود اصلاحی که به روز رسانی‌های روی زنجیره بلاک چین مقدور می‌سازد گامی بلند در رفع مشکل هارد فورک در رمزارزها بوده است و نشان از دموکراتیک بودن این شبکه دارد.
همچنین باید به نحوه توزیع درآمدهای ناشی از تولید بلاک نیز اشاره کرد که در آن بدون داشتن هیچ گونه زیرساخت خاصی می توان از توکن‌های در اختیار کسب درآمد کرد.
با توجه به این تفاسیر این شبکه نشان از روند رو به رشدی دارد که می تواند پتانسیل های این شبکه را بیشتر نشان دهد.