ییلد فارمینگ (Yield Farming) یک پدیده نوظهور دردنیای اقتصاد رمزارزهاست، معنی کلمه ییلد محصول و وضعیت نهایی و کلمه فارمینگ به معنی مزرعه داری و پرورش انبوه است.
در دنیای اقتصاد ییلد به معنی سودآوری و منفعت است. فارمینگ نیز به معنی متمرکز کردن یک فعالیت به صورت انبوه در یک محل استفاده می‌شود. مترادف فارمینگ در فارسی را می توان مزرعه داری یا مزرعه در نظر گرفت.
به طور مثال احتمالا اصطلاح ماینینگ فارم (Mining Farm) را شنیده اید. ماینینگ یا استخراج به عمل استخراج واحدهای جدید ارز با انجام یک سری عملیات گفته می‌شود که معمولا سودآور است و با دستگاه‌های خاصی انجام می‌شود.
اگر فردی چند دستگاه محدود (زیر 6-7 عدد) از این دستگاه ها را در اختیار داشته باشد به آن استخراج کننده شخصی می‌گویند. حال اگر تعداد این دستگاه ها به 1000 یا حتی 10هزار عدد برسد. این مجموعه مانند یک مزرعه عظیم استخراج کننده به نظر می‌آید. به محل این ماینرها مزرعه استخراج می‌گویند.
عملی تقریبا مشابه مزرعه داری سنتی، ییلد فارم‌ها هم مزارعی هستند که سرمایه‌های افراد را در محلی جمع آوری کرده و با انجام عملیات اقتصادی آن ها را به سوددهی می‌رساند. حتما می‌دانید که سرمایه هر چه بزرگتر باشد امکان و ریسک ضرر آن کمتر خواهد بود.
هر چند در صورت زیان اعداد زیان به نسبت بزرگی سرمایه بزرگ خواهند بود. اما سود دهی آنها نیز به همان مقدار بزرگ و جذاب است.
برای راحتی و مانوس بودن از کلمه بنگاه اقتصادی دیجیتالی مجازی یا به اختصار بنگاه دیجیتالی می توان استفاده کرد تا بتوانیم مفاهیم را بهتر و توضیح دهیم.
یلد فارمینگ (Yield Farming)
بنگاه های دیجیتالی در واقعیت فقط یک سری برنامه هستند. مانند برنامه هایی که هر روزه در اینترنت با آن ها سروکار دارید. مانند برنامه های مالی بانک ها، برنامه های سفارش آنلاین خدمات و کالا و حتی برنامه معاملات بازار بورس.
در نگاه اول این برنامه ها هیچ تفاوتی با آنچه قبلا دیده اید ندارند. اما اگر به پشت صحنه این برنامه ها نگاهی بیندازیم بیشتر متوجه تفاوت ها خواهیم شد.
در برنامه هایی که مثال زدیم، شما با یک شرکت یا موسسه خاص طرف هستید که آن شرکت با داشتن یک بانک اطلاعاتی در حال ارائه خدمات به شما است. این بانک اطلاعاتی می تواند شامل صورت حساب‌های بانکی، قیمت و فرستنده کالا، و… است.
تصور کنید با یک شرکت کلاهبردار طرف شده اید ولی از این موضوع خبر ندارید. این شرکت به شما قیمت یک کالا که شما عکس و مشخصات آن (یا نمونه واقعی کالا) را دیده اید 1000 ریال (برای سادگی موضوع) اعلام می‌کند.
شما این کالا را سفارش می‌دهید. بعد از مدتی کالا به دست شما می‌رسد و می بینید که کالا آن چیزی نیست که در سایت (یا حتی مغازه و فروشگاه واقعی) دیده بودید.
بعد از تماس با شرکت متوجه می شوید که آن ها با اطمینان اعلام می‌کنند همه چیز مطابق انتخاب شما صورت گرفته و اشتباهی رخ نداده و تغییر کالا را قبول نمی‌کنند. در این حالت مرجع شما برای اثبات تغییر کالا صفحه آن کالا (یا نمونه موجود در مغازه یا فروشگاه) است.
با مراجعه به آن بخش متوجه می‌شوید که آن صفحه یا دیگر وجود ندارد یا همین کالایی که برای شما ارسال شده جایگزین کالایی شده که شما سفارش داده بودید.
این بانک اطلاعاتی (صفحات وب سایت یا نمونه های موجود در فروشگاه) در اختیار سایت یا صاحب مغازه است. به راحتی می توانند در محتویات آن صفحه تغییراتی ایجاد کنند و یا آن را حذف کنند. شما حتی با داشتن تصویر از صفحه نیز نمی توانید کاملا اثبات کنید که حق با شماست. زیرا امکان دارد این سناریو کاملا برعکس نیز اجرا شود و با تقلب و جعل صفحه ای مشابه آن چه در سایت بوده با محتویات متفاویت ایجاد کرد.
راه حل این موضوع در حال حاضر تنها، اطمینان کردن به سایت‌ها شرکت‌ها وموسسات معتبر است. شما به بانک‌ها اطمینان دارید. به برخی سایت های خرید آنلاین اطمینان دارید. که اصولا برای داشتن این اطمینان معمولا مجبورید کالا یا خدمات مدنظرتان را کمی یا خیلی گرانتر از بازار نامطمئن خریداری کنید.
در واقع شما هزینه های اطمینان را نیز می پردازید، حتی این شرکت های معتبر نیز عملکرد شفافی ندارند. به طور مثال شما هرگز اجازه ندارید به کدهای نرم افزارهای این شرکت‌ها که کارهای اصلی این موسسات را انجام می‌دهد دسترسی (جهت بازدید و نه دستکاری) داشته باشید.
حتی اجازه نخواهید داشت مدارک فنی این نرم افزارها را مشاهده کنید (مدارک فنی شامل الگوریتم‌ها راهکارها و راه حل های به کار رفته در نرم افزارها).
این موسسات، شبکه های گسترده متمرکز هستند. Centralized Distributed Networks که تمام فعالیتهای آنها بر پایه بانک‌های اطلاعاتی که تنها یک نسخه واحد از آن وجود دارد و تنها منبع تایید این اطلاعات خود موسسه است (یا در نهایت دستگاه های نظارتی بر اساس حسابرسی های دوره ای و نه همیشگی)
اجازه دهید به مثال کلاهبرداری بازگردیم. اگر نسخه ای از سایت در زمانی که شما سفارشتان را انجام می‌دهید نزد شخص ثالتی نگه داری شود (تمام تغییرات در سایت را با زمان آن مشخص کند) در صورت ایجاد چنان مشکلی می توان به زمان خرید شما و زمان تغییرات ایجاد شده در سایت با رجوع به شخص ثالث متوجه شد که شما قبل از ایجاد تغییرات خرید کرده اید و باید کالای قبل از تغییرات را دریافت کنید.
مشکل این روش هم این است که هردوی شما و سایت باید این شخص ثالث را قبول داشته باشید. در دنیای مجازی این امر تقریبا محال است. برای رفع این معضل نیز به جای یک شخص ثالث هزاران شخص ثالث این تغییرات را ثبت می‌کنند و وقتی بیش از 51 درصد آنها رایی را صادر کنند بنا به صداقت جمعی آن رای قابل اعتناست. برای اینکه این اشخاص ثالث دچار بی اعتنایی یا اغفال نشوند برای خدماتشان پاداشی دریافت می‌کنند.
در صورتی‌که در ازای این پاداش کار صحیح انجام نشود شبکه اعتبار خود را از دست می‌دهد و این اشخاص درآمد کسب کرده و منبع درآمدی خود را از دست خواهند داد پس به جدیت برای صحت آن تلاش خواهند کرد. این شبکه هایی که حساب ها در اختیار همه قرار دارد شبکه های غیرمتمرکز گسترده نامیده میشوند.
پس تا به اینجا می توانیم با درصد بسیار بالایی به این شبکه‌ها و عملکردشان اطمینان کرد (البته عمر شبکه و تعداد کاربران آن و بازار مالی آن شبکه یک مولفه از قابلیت اطمینان به آن شبکه خواهند بود)
حالا در خصوص نحوه فعالیت این شبکه ها بیشتر دقت کنیم. در روش قدیمی و اطمینان به موسسات معتبر، شما نمی توانید متوجه شوید که با دارایی شما چه کاری صورت می‌گیرد. به طور مثال کالایی سفارش می‌دهید. مدت زمان تحویل 5-6 روز است.
در این مدت دارایی شما ممکن است در هر مسیری در گردش باشد.ممکن است نرم افزار های طراحی شده دارایی شما و دیگران را به خرید و فروش ارز یا سهام اختصاص دهد و بعد از چند روز درصدی سود عاید شرکت خود کند. در نهایت کالای شما بعد از 6 روز به دستتان می رسد و شما از هیچ کدام از این اتفاقات خبردار نمی‌شوید.
شاید در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نشود. شما هزینه ای پرداخت کرده اید و کالایتان را در شرایط مدنظرتان تحویل گرفته اید. اما اگر این نرم افزار با خطا مواجه شد یا معاملات به شکلی صورت گرفت که زیان بسیار زیادی به شرکت وارد شد به طوری که توان ارسال کالا یا بازگرداندن اصل پول شما را نداشته باشد چه؟
در اینجا شما بعلت اطلاع نداشتن از این موضوع قربانی خواهد بود. اما اگر در این خصوص به شما اطلاع رسانی می‌شد و یا خودتان با مطالعه نحوه عملکرد این شرکت آشنا می‌شدید دیگر با تصمیم و آگاهی اقدام به معامله با این شرکت می کردید.
در شبکه‌های غیرمتمرکز معمولا این کار با ارائه مدارک فنی و حتی کدهای نرم افزاری به صورت عمومی، شفاف سازی انجام می‌شود. هر شخصی می تواند کردها و مدارک را بررسی و حتی آن ها را به شخصه امتحان کند. حتی می توان نسخه ای از آن را نیز ایجاد کرد. گاهی موسسه مربوطه برای بررسی بیشتر به موسسات تحقیقاتی هزینه ای برای بررسی کدها و مدارک پرداخت می‌کنند.
این نرم افزار ها بعدا تحت قالب قرارداد های هوشمند روی این شبکه ها قرار می‌گیرد و افراد می توانند به دلخواه از آنها استفاده کنند.
یک نوع از این قرارداد های هوشمند، بنگاه های دیجیتالی یا ییلد فارمینگ‌ها هستند. این بنگاهها با جمع کردن سرمایه های افراد و انجام فعالیت های اقتصادی شفاف از طریق نرم افزار (و نه دخالت انسانی) اقدام به سودآوری می‌کنند و درنهایت بعد از کسر کارمزدهای خودشان مابقی سود را بین سرمایه گذاران تقسیم می‌کنند.
الگوریتم ها و نحوه انجام این فعالیتهای اقتصادی توسط متخصصین حوزه بازار سرمایه ایجاد می‌شود (درغیر اینصورت نرم افزار ضررده خواهد بود و اعتبار خود و تیم طراح را به کلی از بین خواهد برد.)
روش های استفاده و فعالیت هایی که در این بنگاه‌های مجازی اقتصادی دیجتیالی غیر متمرکز یا همان دیفای می توان انجام داد بسته به بنگاه متفاوت است. اما همگی تقریبا دریک موضوع مشترک هستند. افراد میتوانند در این بنگاهها به فعالیت های اقتصادی بپردازند.
از قبیل قرض دهی یا استقراض یا تبدیل ارز ها به یکدیگر. حتی می توان اختیار سرمایه را به خود این برنامهها (پروتکلها) واگذار کرد تا در ازای پرداخت سود سالیانه (با دوره های زمانی معمولا کوتاه در حد روز یا هفته) به انجام فعالیتهای برنامه ریزی شده بپردازند.
اما باید توجه داشت این بنگاه ها توسط برنامه های کامپیوتری اجرا و مدیریت میشوند و احتمال وجود باگ (ایراد نرم افزاری) در این بنگاهها وجود دارد. باگ می‌تواند از نوع منطقی که مربوط به نحوه نوشته شدن برنامه است و یا از نوع الگوریتمی باشد که مربوط به خطای الگوریتمی است که برای اجرا نوشته شده باشند.
به همین خاطر باید بسیار در انتخاب این بنگاهها دقت کرد و در مورد درصد خطای آنها و اطمینان بخش بودن آن ها دقت کرد. در حال حاضر چند بنگاه معتبر در حال فعالیت در دنیای رمزارزها هستند. می توان از Yearn.Finance ، Curve ، AAVE ، Compound نام برد.
باز هم تاکید می‌کنیم فعالیت در این بنگاهها مانند همه بنگاه های اقتصادی بدون ریسک مالی نیست و احتمال ضرر و زیان در این بنگاهها وجود دارد همانطور که امکان ایجاد یک سود معقول نیز وجود دارد. در هر حالتی تحقیقات خودتان را انجام دهید و به جمع بندی نهایی برسید.