حفظ 100 درصدی حریم خصوصی در تراکنش رمزارزها؛ هر آنچه باید در مورد زی‌کش بدانید.
حتما طی سال‌های گذشته، در مورد بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و ریپل شنیده‌اید، ولی دنیای رمزارزها به همین کوین‌ها ختم نمی‌‌شود و صدها دارایی دیجیتال مختلف طی دهه گذشته معرفی شده‌اند که اگر آن‌ها را خوب بشناسید، فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی پیدا خواهید کرد که شاید از تمام رمزارزهای برتر هم سودآورتر باشد. پس با ما در این راه همراه باشید.
در این مطلب به سراغ معرفی و موشکافی زی‌کش (zCash) و رمزارز آن به نام ZEC رفته‌ایم و قصد داریم از تاریخچه و رویدادهای مهم آن گرفته تا موارد استفاده و ساختار آن را در یک یادداشت جامع تقدیمتان کنیم.
شناسنامه زی‌کش
| شروع ارائه | 29 اکتبر 2016 |
| ارائه‌دهنده (خالق) اولیه | شرکت zCash |
| نام اختصاری | ZEC |
| وضعیت توسعه | فعال |
| میزان ارائه شده | 10,788,689 |
| میزان کل | 21,000,000 |
| تغییرات طی یک سال گذشته (از 24 بهمن 98 تا 24 بهمن 99) | 105 درصد افزایش |
| ارزش بازار (24 بهمن 99) | 1,616,055,913 دلار |
| درصد از بازار (24 بهمن 99) | 0.11 درصد |
| جایگاه در ارزش بازار (24 بهمن 99) | 49 |
| بالاترین قیمت ثبت شده (24 بهمن 99) | 3191 دلار (اکتبر 2016) |
| پایین‌ترین قیمت ثبت شده (24 بهمن 99) | 19.75 دلار (مارس 2020) |
| قیمت فعلی (24 بهمن 99) | 150 دلار |
| وبسایت رسمی | z.cash |
زی‌کش چیست؟
زی‌کش اولین رمزارز بازار کریپتوها به شمار می‌رود که حریم خصوصی کاملی برای ارسال‌کننده و دریافت‌کننده ارز، قائل می‌شود و در این راه، از رمزنگاری دانایی صفر (Zero-knowledge Cryptography) بهره می‌برد. این پلتفرم از شفافیت بالای بلاک‌چین بیت کوین ممانعت کرده و داده‌های معاملاتی کاربران را تنها در صورت انتخاب خود آن‌ها فاش می‌کند. بیت کوین بیشتر محبوبیت خود را مدیون ناشناس بودن تراکنش‌ها است، ولی این باور عمومی غلطی به حساب می‌رود، چون تاریخچه تراکنش‌ها در بیت کوین، در اختیار عموم گذارده می‌شود. همان طور که می‌دانید، بلاک‌چین یک لجر عمومی است. از این رو، پیدا کردن و ردیابی تراکنش‌ها، کار سختی به حساب نمی‌رود. برای همین، جستجو برای رمزارزی کاملا خصوصی ادامه داشت و اینجا بود که زی‌کش وارد معرکه شد.
الان دیگر کریپتوی دیگری به نجات کاربران آمده بود. زی‌کش اولین رمزارزی است که ناشناس بودن را به طور کاملا حفظ می‌کند و بدون نیاز به اجازه (Permission-less)، فعالیت می‌کند. زی‌کش و بیت کوین هر دو از راه استخراج به دست می‌آیند و چون زی‌کش یکی از شاخه‌های (فورک) بیت کوین به شمار می‌رود، تعداد کل زک‌های (ZEC) آن قرار است مثل بیت کوین، 21 میلیون باشد. همان طور که مشخص است، مفاهیم جالبی در قالب این رمزارز، ارائه شده است که در ادامه بیشتر در خصوص آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
موسس رمز ارز
این رمزارز از سوی توسعه‌دهندگان شرکت zCash و مدیر ارشد آن، زوکو ویلاکس (Zooko Willox) ارائه شده است. وایت پیپر زی‌کش توسط پروفسور متیو گرین (Matthew Green) و ایلای بن ساسون (Eli Ben-Sasson) و تعدادی از اساتید دانشگاه و رمزنگاران نگارش شده است.
تاریخچه زی‌کش
این پروژه در ابتدا زیروکش (ZeroCash) نام داشت و در سال 2014 از سوی توسعه‌دهندگان پروژه زیروکوین (ZeroCoin)، کلید خورده بود. آن‌ها گروهی از رمزنگاران دانشگاه MIT بودند که به دنبال ارتقای زیروکوین بودند. همان طور که متخصصین مشغول ارتقای امنیت پروژه بودند، رمزارزی جدید متولد شد و در ژانویه 2016 از سوی مدیرارشد اجرایی شرکت به نام زوکو ویلاکس معرفی شد. این رمزارز، عرضه اولیه نشد و در نتیجه، سرمایه‌گذاری جمعی به خود ندید، ولی در عوض، برخی از چهره‌های مشهور دنیای کریپتو همانند راجر ور، باری سیلبرت و غیره حامی مالی آن بوده‌اند.
زی‌کش از اکتبر 2016 بود که وارد دنیای ارزهای دیجیتال شد و الان نزدیک به 5 سال از حضورش در بازار رمزارزها می‌گذرد. این کوین در بالاترین قیمت خود به 3191 دلار رسید که در 29 اکتبر 2016 در آغاز ارائه ثبت شد. زی‌کش به سرعت محبوب شد و تا آوریل 2017، به جمع 10 کریپتوکارنسی برتر بازار هم رسیده بود. با این حال، الان 95 درصد کاهش قیمت به خود می بیند. همچنین پایین‌ترین قیمت ثبت شده از این کوین هم در مارس 2020 بوده که تا 20 دلار، پایین آمد.
طی مدت فعالیت، آن‌ها توانسته‌اند خود را به رده 49 ام رمزارزها برسانند و 0.11 درصد ارزش بازار را هم به خود اختصاص دهند. زی‌کش در حال حاضر 1.6 میلیارد دلار ارزش بازار دارد و از 21 میلیون کوین مجموع آن، 10.7 میلیون در گردش هستند. این کوین امروز (24 بهمن 99)، 150 دلار قیمت خورده که نسبت به یک ماه گذشته 27.5 و نسبت به یک سال گذشته، 105 درصد افزایش نشان می‌دهد.
ساختار زی‌کش
زی‌کش از مدل متفاوتی برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کند که از آن به عنوان دانایی صفر (Zero Knowledge) یاد می‌شود. هنگامی که منظور اصلی، بدون هیچ اطلاعات اضافی منتقل شود (واقعیتی برای طرف مقابل آشکار می‌شود) که به‌آن اثبات با دانایی صفر گفته می‌شود. در این نوع اثبات، V متقاعد می‌شود که P صاحب اطلاعاتی است، اما به هیچ طریقی نمی‌تواند این اطلاعات را استخراج کند. در یک پروتکل دانایی صفر، می‌توان کارهایی از قبیل شناسایی، اثبات یک واقعیت یا دیگر عملیات رمزنگاری را، بدون فاش‌کردن اطلاعات محرمانه در هنگام برقراری ارتباط، انجام داد.
براین اساس، پیاده‌سازی این مدل در زی‌کش باعث می‌شود یک طرف معامله بتواند صحت طرف مقابل معامله را بدون نیاز به درز اطلاعات، تایید کند. برای درک بهتر این مدل، مثالی می‌زنیم. فرض کنیم شما رازی از دوستتان می‌دانید و می‌خواهید به شخص دیگری ثابت کنید از این راز خبر دارید. در این شرایطی، می‌توانید راهی پیدا کنید که بدون افشای جزئیات بسیار، به هدف خود برسید. مثلا می‌توانید یکی از پارامترهای این راز را که هیچ کس ممکن نیست از آن خبر داشته باشد را برملا کنید. زی‌کش هم به همین شکل کار می‌کند تا بدون درز اطلاعات اضافی، امکان انجام معامله برای طرفین برقرار شود.
علاوه بر این، اگر ارسال‌کننده یا دریافت‌کننده ارز، تمایل داشته باشد هویت خود را برملا کند، زی‌کش امکان معاملات کاملا شفاف را هم فراهم می‌کند. چنین فضایی برای کاربرانی که اهمیتی به حریم خصوصی نمی‌دهند و این فاکتور برایشان مهم نیست، مهیا شده است. اگر کاربری بخواهد هویت خود را فاش کند، می‌توانید View Key خود را با افراد مدنظرش، به اشتراک بگذارد که البته با Spend Key متفاوت است.
زی‌کش از یک الگوریتم اثبات کار نامتقارن به نام Equihash بهره می‌برد. این الگوریتم به خاطر مقاومت در برابر ASIC ها، امنیت و حفظ حریم خصوصی مشهور شده است. مقاومت ASIC مانع از متمرکز شدن فرآیند استخراج می شود. حافظه مورد نیاز برای استخراج زی‌کش بیشتر از چیزی است که بیشتر ارزهای رمزپایه به آن نیاز دارند؛ با این وجود، الگوریتم Equihash امکان تأیید سریع تراکنش ها در شبکه را فراهم می‌کند.
به منظور استخراج زی‌کش نیاز به 1000 وات برق و دستگاه های مخصوص، والت زی‌کش، نرم افزارهای مورد نیاز و کارت گرافیک است. استخراج این رمزارز، برق قابل توجهی مصرف می‌کند و هزینه بالایی هم دارد. از این رو، لازم است همانند خیلی از رمزارزهای دیگر، برای استخراج آن، از برق صنعتی استفاده شود. گفتنی است، زمان ایجاد هر بلوک در بلاک‌چین زی‌کش حدوداً 2.5 دقیقه است.
موارد استفاده زی‌کش
اولین و مهم‌ترین مورد استفاده رمزارزها، همان پول سنتی است که می‌توانید از آن برای خرید در سایت‌هایی که آن‌ها را می‌پذیرند، استفاده کنید. همچنین بسیاری از رمزارزها برای سرمایه گذاری استفاده می‌کنند. مهم‌ترین مورد استفاده زی‌کش، خصوصی نگه داشتن تراکنش‌های شما است. علاوه بر این، تمامی کوین‌های زی‌کش قابل جایگزینی (Fungible) هستند به این معنا که همه آن‌ها ارزشی برابر باهم دارند و همانند برخی کوین‌های بیت کوین، به دلیل هک یا استفاده‌های غیرقانونی، در لیست سیاه قرار نمی‌گیرند. تاریخچه استفاده از کوین‌های زی‌کش بعد از هر تراکنش به طور کامل پاک می‌شود و قابل ردیابی نیست.
خرید و فروش زی‌کش
می‌توانید با استفاده از واحدهای پولی رایج بین المللی، کارت‌های اعتباری و همچنین دیگر رمزارزها، این رمزارز را خریداری کنید. برای اطلاع از صرافی‌هایی که این رمزارز را ارائه می‌کنند، از وبسایت CoinMarketCap، بازدید کنید. بیت رکس (Bittrex) و کوین سوئیچ از جمله صرافی‌هایی هستند که زی‌کش را ارائه می‌کنند. همچنین می‌توانید برای خرید این رمزارز، از گزینه تبدیل (Exchange) این صرافی‌ها هم استفاده کنید و دیگر رمزارزهای خود همانند بیت کوین، اتریوم و لایت کوین را به زی‌کش تبدیل کنید.
پس‌انداز زی‌کش
برای پس‌انداز هر رمزارزی که خریداری می‌کنید، باید یک آدرس کیف پول دیجیتال اختصاصی و یک والت داشته باشید تا هم کلیدهای عمومی و هم کلیدهای خصوصی (Public/ Private Keys) مربوط به رمزارزهایتان را در خود داشته باشد و هم از آن برای خرید، فروش و تبدیل کریپتوهایتان به هم استفاده نمایید. اگر می‌خواهید این رمزارز را پس‌انداز کنید، به هیچ وجه بیش از مقدار لازم آن را در وبسایت‌های صرافی آنلاین نگهداری نکنید و بلافاصله آن را به والت امن خود منتقل نمایید و حتما از کلیدهای خصوصی رمزارز خود، به خوبی مراقبت کنید.
برای استفاده و یا پس انداز زی‌کش، باید والت مناسب آن را داشته باشید. براین اساس، برخی از والت‌هایی که از سوی سایت رسمی این رمزارز ارائه شده‌اند، شامل ZecWallet Mobile (اندروید و آی‌او‌اس)، Unstoppable Multi-Currency Wallet (اندروید و آی‌او‌اس)، Nighthawk Wallet (اندروید)، Jax، Coinomi، تراست والت، موبی و اتامیک والت (همه سیستم عامل‌ها) است که می‌توانید به لینک دانلود همه آن‌ها از اینجا دسترسی داشته باشید.
همچنین می‌توانید برای ذخیره این رمزارز و سایر رمزارزهای خود، از والت‌های فیزیکی یا سرد هم استفاده کنید که یک دستگاه الکترونیکی کوچک است و از بهترین انواع آن می‌توان به لجر (Ledger) و‌ترزور (Trezor) اشاره کرد که برخی مدل‌های آن در وبسایت‌های داخلی هم به فروش می‌رسد.
پیشنهادات و توصیه‌های مربوط به زی‌کش
بازار ارزهای دیجیتال همیشه جزو پرنوسان‌ترین بازارهای دنیا قرار می‌گیرد و از این رو در مورد هر رمزارزی که قصد خریدش را دارید، باید با احتیاط کامل و مدنظر داشتن اصول سرمایه گذاری، اقدام کنید.زی‌کش در همان ابتدای عرضه، به بالاترین قیمت تاریخ خود رسید و قیمتی حدودا 3200 دلار پیدا کرد، ولی بعد از آن، وارد یک سقوط آزاد طولانی شده و 95 درصد ارزش خود را از دست داده و الان فقط 150 دلار است. برای تحقق همه هدف‌های مدنظر این رمزارز، به برنامه‌ریزی قابل توجهی نیاز است و آن‌ها از لحاظ مقیاس‌پذیری و قابل تعویض بودن کوین‌ها هم مشکلاتی داشته اند که در نتیجه حداقل در کوتاه مدت آینده درخشانی برای زی‌کش ترسیم نمی‌کند.
در کنار این، سایت Gov.capital هم با استفاده از متغیرهای مختلف، اقدام به پیش بینی قیمت کریپتوها طی بازه‌های پیش رو می‌کند که البته آینده خوبی برای زی‌کش متصور نیست. براین اساس، طبق پیش بینی این وبسایت، قیمت زی‌کش طی 6 ماه آینده، به ضرر 100 درصدی می‌رسد. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند این رمزارز طی 2 هفته آتی 45 درصد و طی 3 ماه پیش‌رو، 73 درصد ارزش خود را از دست می‌دهد. برای دسترسی به صفحه اختصاصی زی‌کش در این وبسایت، اینجا کلیک کنید.